Een verhoogde PSA-waarde kan veroorzaakt worden door een vergroting van de prostaat, een ontsteking in de prostaat of prostaatkanker. De prostaat is een klier die vanaf het 30e levensjaar van mannen blijft groeien. Oudere mannen hebben daarom een grotere prostaat en veelal een hogere PSA-waarde dan jonge mannen.

Het merendeel van de patiënten merkt zelf niet dat ze prostaatkanker hebben. We komen prostaatkanker op het spoor, doordat de PSA-waarde gemeten wordt, vaak via de huisarts. Dit is dan aanleiding om door te sturen naar de uroloog. Plasklachten kunnen ook een symptoom zijn van prostaatkanker. Door de vergroting en verharding van de prostaat bij prostaatkanker, wordt de urinebuis dichtgedrukt. Deze klachten hoeven overigens niet altijd te duiden op prostaatkanker, maar kunnen ook veroorzaakt worden door een goedaardige prostaatvergroting of een prostaatontsteking. Hier leest u meer over de symptomen van prostaatkanker. Vaak merkt u ook helemaal niets. U hoeft dus niet altijd plasklachten te hebben om prostaatkanker te hebben. Prostaatkanker kan in uw prostaat groeien, heel lokaal in de prostaat gecentreerd, zonder dat het de urinebuis dichtdrukt.

Voor een operatieve prostaatverwijdering wordt u in het algemeen 1-2 dagen in het ziekenhuis opgenomen. Gedurende de opname in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis zijn de urologen en verpleegkundigen van deze Prosper-locatie verantwoordelijk voor uw zorg. Voor en na de opname ligt de verantwoordelijkheid van zorg weer bij de specialisten van uw eigen Prosper-ziekenhuis.

Na de ingreep heeft u een katheter. Dit is een slangetje dat via de plasbuis in de blaas ligt en ervoor zorgt dat de urine kan aflopen. De katheter heeft u nodig om uw urinebuis te ontlasten. Tijdens de operatie wordt uw blaas namelijk opnieuw aan uw urinebuis vastgemaakt. Dit moet genezen. Met een katheter hoeft u dus niet zelf te plassen. De katheter kan de blaas soms irriteren. Dit geeft het gevoel dat u moet plassen of geeft pijn aan de top van de penis. Dit noemen we blaaskrampen. Bespreek deze klachten met uw verpleegkundige. Zij kan u hiervoor extra medicijnen geven. Zo’n 6-7 dagen na de operatie wordt de katheter verwijderd.

Er zullen altijd patiënten zijn die blijvend hinderlijk urineverlies hebben. Als dit zeer beperkt is, kan er gewerkt worden met siliconen bulkinjecties ter plaatse van de plasbuis. Een eenvoudige procedure die in een dagbehandeling kan plaatsvinden. Als er meer ernstige incontinentieproblemen zijn, kan er gedacht worden aan een ‘mannenbandje’, ook wel een ‘male sling’. Hiermee wordt de plasbuis in een hangmat opgehangen en omhoog getrokken. Dit geeft vaak een prima resultaat. Tot slot is ook een kunstmatige sluitspierprothese mogelijk. Er wordt een kunststof manchet om de plasbuis geplaatst, die via een pompje bediend kan worden.

U wordt in principe geopereerd door een uroloog uit het ziekenhuis die bij u ook de diagnose prostaatkanker heeft gesteld, tenzij anders met u is afgesproken. De urologen uit de drie ziekenhuizen opereren met dezelfde robot en volgens dezelfde techniek. Alle operaties vinden plaats in de Prosper-locatie Canisius Wilhelmina Ziekenhuis.

Ja, prostaatkanker kan erfelijk zijn. Dus komt prostaatkanker in uw familie voor? Hebben minimaal drie nabije familieleden met prostaatkanker te maken (gehad) of twee familieleden jonger dan 55 jaar? Dan valt u in de categorie ‘risicogroep’ en raden wij u aan vanaf uw 50e levensjaar uw huisarts te bezoeken voor preventief onderzoek. Stem vervolgens met uw huisarts de frequentie van de controle van uw PSA-waarde af.

PSA testen zonder aanleiding wordt vooralsnog niet aangemoedigd. Mannen onder de 40 jaar sowieso niet, want dan komt prostaatkanker zelden voor. Tussen de 40 en 50 jaar zien we vaak alleen erfelijke vormen van prostaatkanker. Boven de 50 jaar ontstaat er bij mannen meer kans op prostaatkanker.

Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) is een eiwit. Een stofje dat in uw bloed gemeten kan worden door uw huisarts. PSA wordt alleen door de prostaat aangemaakt. Dus als uw PSA-waarde verhoogd is, weten we zeker dat dit door een weefselreactie in de prostaat komt.

De eerste weken tot maanden kunt u last hebben van incontinentie (ongewild urineverlies). Na de operatie moet de bekkenbodem wennen aan de ‘nieuwe situatie’ en moet de bekkenbodem ‘getraind’ worden. Voor het trainen van de bekkenbodem gaat u naar de bekkenbodemfysiotherapeut. U wordt voorafgaand aan de operatie met een bekkenbodemfysiotherapeut in contact gebracht. Het trainen van uw bekkenbodem kan al direct na het verwijderen van de katheter, zo’n tien dagen na de operatie. Drie tot zes maanden na de operatie is het merendeel van de patiënten continent, maar sommigen blijven ook daarna urineverlies houden. In het algemeen wordt na een jaar een stabiele situatie bereikt, waarna weinig verandering meer te verwachten is. Als de katheter verwijderd is, krijgt u incontinentiemateriaal mee. Breng het incontinentieverband altijd zorgvuldig aan, zodat geen lekkage langs het verband optreedt. Hier krijgt u uitleg over.

Blijven de erectieproblemen zich langere tijd voordoen? Dan zijn er een aantal hulpmiddelen beschikbaar om erecties op te wekken, zoals viagra, injectietherapie en een vacuümpomp. Werkt dit allemaal niet? Dan is het chirurgisch implanteren van een penisprothese de beste optie.

Ja, dat kan. Wanneer uw PSA-waarde verhoogd is, kan dit duiden op prostaatkanker, maar dat is geen gegeven. Oudere mannen hebben een hogere PSA-waarde dan jonge mannen, omdat de prostaat langzaam blijft groeien, groter wordt en dus meer PSA produceert. Een hoog PSA hoeft dus niet altijd kanker te betekenen. Verder onderzoek is daarom noodzakelijk om de juiste diagnose te kunnen stellen. Eerst wordt er rectaal onderzoek gedaan om de grootte en hardheid van de prostaat te controleren. Vervolgens wordt er al dan niet een MRI-scan gemaakt en kunnen er biopten worden afgenomen.

Alle operaties van Prosper vinden in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis plaats, omdat dit de Prosper-locatie is waar de Da Vinci Xi robot zich bevindt. Door alle operaties te concentreren op één locatie, kunnen we de operatieruimte helemaal inrichten op deze specialisatie. Ook het team dat de uroloog ondersteunt tijdens de operatie is een toegewijd en ervaren team. Door het centraliseren van de operaties, groeit de volume van het aantal operaties op deze locatie. Dat komt de kwaliteit van onze prostaatkankerzorg ten goede en zodoende voldoen we ook aan de volumenorm als koploperziekenhuis voor prostaatoperaties.

De prostaat is een klier die erg wisselend van grootte kan zijn en zich bevindt rondom de plasbuis onder de blaas. Alleen mannen hebben een prostaat. De prostaat en de zaadblazen produceren een vloeistof: prostaatvocht. Dit vocht komt tijdens de zaadlozing van de man, samen met het zaad (dat in de zaadbal wordt gemaakt), naar buiten en houdt de zaadcellen in leven tijdens hun tocht naar de eicel.

Enkele uren. Afhankelijk van de agressiviteit van de tumor wordt er al dan niet besloten om ook lymfeklieren in uw onderbuik te verwijderen om de kans op uitzaaiingen te minimaliseren, waardoor de operatie langer kan duren.

Grofweg staat er zes weken voor het fysieke herstel van een operatieve prostaatverwijdering. In deze zes weken mag u niet sporten of fietsen en geen zware lichamelijk arbeid verrichten. Wij adviseren u tevens om matig alcoholische dranken te nuttigen, voldoende te bewegen en 1,5 tot 2 liter vocht per dag in te nemen. Als de katheter verwijderd is, gaat u weer zelf plassen. In het begin is dit lastig en heeft u, in meer of mindere mate, last van ongewild urineverlies. Met oefeningen traint u uw bekkenbodem waardoor continentie weer toeneemt. Drie tot zes maanden na de operatie is het merendeel van de patiënten continent, maar sommigen blijven ook daarna urineverlies houden. Zelfs na een half jaar kan de continentie zich doorgaans nog verder verbeteren.

Tevens kunt u last hebben van erectieproblemen. Of erectiestoornissen optreden is afhankelijk van het feit of uw zenuwbanen, die langs de prostaat lopen en die de erecties aansturen, gespaard kunnen worden. Soms groeit de tumor door het kapsel van de prostaat en moeten de zenuwbanen helaas opgeofferd worden om een zo goed mogelijk kankervrij resultaat te verkrijgen. Uiteraard leidt dit laatste tot ernstige erectieproblemen. De kwaliteit van de erecties voor de ingreep bepalen ook in grote mate de snelheid van herstel na de ingreep. Tot slot kunt u psychische klachten ervaren. Kortom, de herstelperiode is per patiënt verschillend, afhankelijk van de ingreep en uw fysieke gestel, en is niet in één uitleg samen te vatten. Lees ook de patiëntervaringen op onze website om een realistisch beeld te krijgen van de herstelperiode die volgt na de operatie.

Ja, maar het litteken is bijzonder beperkt. Bij sommige patiënten is er nauwelijks nog iets te zien. Bij de robot-geassisteerde operatie hoeft er namelijk geen grote snee/wond in de buik gemaakt te worden. De operatieve prostaatverwijdering is als het ware een kijkoperatie, waarbij alleen kleine gaatjes in uw onderbuik worden gemaakt.

Dat is een boeiende, maar ook lastige vraag, waar geen eenduidig antwoord op te geven is. In principe hoeft u zonder klachten niet naar uw huisarts te gaan. De richtlijn om uw huisarts te bezoeken is wanneer er minimaal drie familieleden met prostaatkanker te maken hebben (gehad) of twee familieleden onder de 55 jaar. Is dat niet het geval? Dan valt u niet in een risicogroep en is preventief onderzoek zonder dat u klachten ervaart niet noodzakelijk. Bent u er toch niet gerust op, omdat u bijvoorbeeld een nare ervaring in uw directe omgeving heeft meegemaakt? Overleg dan met uw huisarts wat te doen. Een man boven de 50 jaar en een PSA-waarde van 3 of hoger kan zeker aanleiding zijn om naar een uroloog verwezen te worden. Bedenk echter wel goed van tevoren dat u daar ook de consequenties van moet overzien. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er een gering aantal kwaadaardige cellen wordt aangetroffen in uw prostaat. Er volgt dan een behandeling, zoals operatieve prostaatverwijdering, met eventuele bijwerkingen als incontinentie en erectieproblemen, die een behoorlijke impact op uw leven kunnen hebben. Te bedenken dat de kanker wellicht nooit tot openbaring zou zijn gekomen als u niets had gedaan.

Prostaatkanker is in de meeste gevallen een langzaam groeiende kanker, in tegenstelling tot bijvoorbeeld borstkanker. Jaarlijks onderzoek doen is daarom vooralsnog niet zinvol, omdat de overlevingswinst wetenschappelijk nog niet significant beter is.